Secure base leadership en liefde als leiderschapsparadigma voor de 21ste eeuw?

Tango is dialoog

Dit artikel wil een dialoog tot stand brengen over hoe we ons vandaag organiseren in onze relaties op de  werkvloer en de mogelijke impact daarvan op mens en resultaat. Een – voorlopig – eenzijdige dialoog met de lezer :  ). Constructieve feedback welkom via lynn@tangoconsult.be

I am a human being

“…. I am not a human resource! I am a human being, thank you. Not even a human asset, let alone human capital.” Deze uitspraak van Dr. Henry Mintzberg is vandaag heel actueel. Mensen willen als mensen behandeld worden in om het even welke context. Dat is niet enkel een taak van HR maar van een volledige organisatie. Leiders spelen hierin een … leidende rol. In dit artikel neem ik jullie graag even mee naar een heel (inter)menselijke benadering van leiderschap, gebaseerd op de principes van secure base leadership (Dr. George Kohlrieser) met tango als leidende metafoor.

Tango: de rol van de leider

In de tango hebben zowel de leider als de volger verantwoordelijkheden.

De tango leider geeft structuur waarbinnen (of waarbuiten) de volger kan bewegen. De muziek (lees: de context) zet de toon waarbinnen leider en volger dansen. De leider zorgt voor de volger – caring. In de dans is hij de secure base van de volger. Wat er ook gebeurt op de dansvloer, de leider heeft alles in de gaten, zodat hij ervoor kan zorgen dat beiden elegant kunnen dansen. Wat typeert een goede tangoleider?

• De leider beschermt opdat de volger niet moet nadenken over mogelijke botsingen (lees: gevaar – we zijn kalm en rustig) op de dansvloer. Uit kalmte en rust groeien goede beslissingen en creativiteit
• De leider inspireert met zijn structuur en speelsheid om een er een positieve en creatieve dans van te maken
• De leider maakt authentieke connectie met zijn/haar volger. Hij/zij kent zijn eigen kunnen en eigen grenzen en deze van zijn/haar volger en toont er empathie voor. Een doorwinterde leider zal voorzichtig zijn met een beginneling en extra care tonen. Met een ervaren volger zal hij verder durven reiken
• De leider kent zijn/haar technieken om de volger te ondersteunen, ‘luistert’, ‘voelt’ waardoor er kalmte en rust onstaan bij de volger. De volger voelt zich gehoord en gezien.

Ben je met mij in je hoofd ook aan het vertalen naar de werkvloer? Yes!

Tango: de rol van de volger

Er ligt ook een stevige verantwoordelijkheid bij de volger. Hij/zij kan niet enkel blindelings de leider volgen. Vooruitgang en resultaten ontstaan door frictie en wat weerwerk. Goed in je vel zitten als volger of teamlid, weten waar jouw grenzen liggen en wat jouw ‘core’ (stability – waarden) is, is belangrijk om je constructief te verhouden tot je leider. Naast het kennen van jouw techniek of métier. Zo kan er pas een echte dialoog of wisselwerking plaatsvinden in de tussenruimte tussen leider en volger. Een dans waarbij de volger zich compleet afhankelijk opstelt van de leider is geen dans. Als de leider ruimte, structuur en vertrouwen geeft, ontstaat er speelsheid, versieringen en durf om misschien toch dat been in de lucht te gooien. Mag er een beetje plezier en vuur(WERK) zijn!?

Alles is energie: fire!

Vuur is energie. Ik durf wel eens vragen om de individuele of de “teamenergie” te scoren. De antwoorden zijn meestal heel verhelderend. Maar waar en hoe ontstaat energie? Als we energie koppelen aan leiderschap is het antwoord ook hier weer heel helder en eenvoudig.

• Toon betrokkenheid bij wat iemand doet
• Toon vertrouwen dat het goedkomt en stuur bij of coach waar nodig
• Geef taken, rollen en verantwoordelijkheden die aansluiten bij (aantakken op) interesses, talenten, persoonlijkheid – durf dit ook te veranderen en stel duidelijke verwachtingen
• Werf leiders aan die authentiek kunnen connecteren en die de positieve toon zetten en een dito context kunnen creëren
• Practice what you preach en lead by example; niets neemt zoveel energie weg en zorgt voor zoveel cynisme binnen een team als een leider die het omgekeerde doet van wat hij/zij zegt.

Om de energie hoog te houden in een team en organisatie is het essentieel om als leider op het juiste moment te kunnen beslissen, handelen, doen. Maar leiders houden ook de energie hoog als ze kunnen balanceren tussen het mensgerichte en het resultaatgerichte (“balanceo” in de tango). Ik ontmoet zoveel mensen die vinden dat de nadruk teveel (enkel) op winst ligt. Hoewel ze zich bewust zijn dat winst nodig is voor het overleven van hun organisatie. Oog hebben voor de menselijke behoeften is zelfs een voorwaarde om winst te boeken (naar “Wellbeing = winst”, van Ann De Bisschop). Daarnaast is inzetten op psychologische veiligheid eveneens essentieel om de energie op peil te houden – zie verder. Onveilige contexten kosten alleen maar energie.

You’re safe with me 

Heb je ooit al eens het gevoel gehad dat je ertegenop zag om naar je baas te gaan? Je weet maar immers nooit hoe hij of zij zal reageren en dat maakt je onzeker. Of, ervaar je – hopelijk – het omgekeerde? Een baas die je ondersteunt, naar je argumenten luistert, op een gezonde manier met je in gesprek gaat …? We noemen deze laatste situatie psychologische veiligheid – zie verder – of een context die zorgt voor groei. Een liefdevolle context met oprechte dialoog en ruimte voor experiment.

Geef jij als leider ruimte om te zoeken en het ‘niet weten’? Mogen we het oneens zijn? Mogen we falen? Weet iedereen van duidelijk wat van hem/haar verwacht wordt? Mogen we kwetsbaar zijn? Mag jij kwetsbaar zijn als leider? Mogen we ook mens zijn en niet enkel werknemer? Is er ruimte voor un parler vrai en emotie op de werkvloer? Bespreken we fouten? Is iedereen betrokken? Is iedereen mee? Ask yourself: heb je hier aandacht voor?

• investeer je in constructieve en dagelijkse verbindende feedback; maak je fouten bespreekbaar?
• luister je naar de behoeften van mensen; weet je wat ze nodig hebben? Doe je er ook iets mee? How can I help?
• durf je te beslissen, te handelen, te doen? Of als dat niet mogelijk is: communiceer je open en transparant waarom het niet kan? Behandel mensen niet als idioten. Onderschat de individuele én de collectieve intelligentie nooit. Waardeer ze.

Good leadership, good relationships

Wat er ook gebeurt, in wat voor moeilijke situatie je ook belandt, gezonde en veilige relaties faciliteren het succes van allerlei transitieprojecten. Leiders en hun relationeel vermogen spelen hierin een cruciale rol.

Zij:

• geven vertrouwen en zetten in op psychologische veiligheid (definitie: klimaat waarin mensen zich op hun gemak voelen als ze zich uiten en zichzelf zijn. Klimaat waarin de overtuiging leeft dat de werkomgeving veilig genoeg is om intermenselijk risico te nemen. Intermenselijk risico: risico op afwijzing, minachting, ‘uit de groep vallen’ door een incompetente indruk te maken) 
• tonen oprechte betrokkenheid (participatie, co-creatie)
• zorgen voor zichzelf en hun team/organisatie (zorgzaamheid)
• durven authentiek en kwetsbaar te zijn – ze kennen zichzelf goed
• zijn open en transparant in hun besluitvorming
• luisteren én handelen wat energieverhogend werkt
• durven (lastige) beslissingen te nemen met het oog op langetermijnbalans (balans korte en lange termijn)
• geloven in een doel dat zichzelf en de organisatie overstijgt
• zijn meer coach dan manager
• hebben respect en empathie.

Ik geloof dat als we duurzame transities willen maken, we best relationele connecties op een diepgaand(er) niveau aangaan en dat leiders daarbij ook het goede voorbeeld kunnen geven. Dit geldt zowel voor individuele coachingstrajecten als voor teamtransities, maar ook voor maatschappelijke transities. Show people that you care and they will surprise you with their dare. Ik hoop dat tenminste 1 politicus dit artikel ook leest. Ik wens iedereen een leider toe die zorgdraagt, experiment toelaat, af en toe confronteert maar ook zachte landingen mogelijk maakt. Tough on the subject, soft on the people.

Tot slot wens ik iedereen die zich in een transitiecontext bevindt voldoende hulpbronnen (steun in allerlei vormen) en gezonde relaties toe die transities verteerbaar maken, of de transitie nu plaatsvindt op niveau van de samenleving, het kerngezin, in een team of in een organisatie. En uiteraard ook een helder hoofd en een helder plan.

Caring is daring. All we need is (self)love.